دولت ایران گام پنجم و آخر کاهش تعهدهای برجامی خود را اعلام کرد.
بر این اساس، دولت ایران “دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست” و “محدودیت در تعداد سانتریفیوژها” را کنار میگذارد.
در این بیانیه آمده ایران همچنان همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را ادامه میدهد و “در صورت رفع تحریمها و منتفع شدن ایران از منافع برجام”، آماده بازگشت به تعهدهای برجامی است.
تقریبا بیست ماه بعد از خروج یکطرفه آمریکا از توافق هستهای و اعمال تحریم علیه ایران میگذرد و تلاش دیگر کشورهای غربی برای نجات این توافق در عمل به جایی نرسید.
ایران فعالیت تازه ای را در راکتور اراک ‘شروع کرد’
بریتانیا، فرانسه و آلمان فعال کردن روند رسیدگی به نقض احتمالی برجام را ‘مد نظر’ دارند
روحانی از احتمال خروج ایران از برجام خبر داد
اتحادیه اروپا بارها از ایران خواست از برجام خارج نشود اما ایران اتحادیه اروپا را متهم کرد که کاری برای حفظ برجام انجام نداده و درست یکسال بعد خروج آمریکا از برجام، بتدریج شروع به کاهش تعهدهای خود کرد.
ایران در چند مرحله برخی تعهدهای برجامی خود را کنار گذاشت و بعضی فعالیتهای هستهایش را از سر گرفت؛ غنیسازی در تاسیسات اتمی زیرزمینی فردو دوباره شروع شد و با استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته که برجام ممنوع کرده بود سرعت غنیسازی را بیشتر کرد.
کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس در حمله پهپادی آمریکا در روز جمعه، دو روز پیش از اعلام مرحله پنجم کاهش تعهدهای برجامی تقریبا کارشناسان را متفقالقول کرد که برجام در عمل باطل شده است.
شانزده روز پیش، بریتانیا، آلمان و فرانسه گفته بودند به احتمال زیاد روند رسیدگی به نقض احتمالی برجام را فعال خواهند کرد اما برای اینکه برجام کاملا نابود نشود فعلا از سازمان ملل درخواست تحریم نخواهند کرد و منتظر میشوند ببینند اقدام بعدی ایران در کاهش تعهدهای برجامیاش چه خواهد بود.
مقامات ایران گفته بودند امروز ششم ژانویه (١۶ دی) گامی دیگر در کنار گذاشتن تعهدهای برجامی خود خواهند برداشت؛ در آن زمان برخی تحلیلگران این را هشدار ایران دانسته بودند در قبال تلاش برای اعمال تحریم در سازمان ملل.
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در سفر اخیرش به ژاپن گفته بود اگر منافع برجامی تامین نشوند، ایران ممکن است از برجام خارج شود.
آقای روحانی گفت ایران به تعهداتش در برجام عمل کرده و حتی پس از خروج آمریکا “صبر” به خرج داده و اگر منافع ایران در چهارچوب توافق هستهای تامین نشود تصمیم بعدی “ممکن است ادامه این تعهد نباشد.”
با این حال در بیانیه امروز دولت ایران به خروج از برجام اشارهای نشده است
https://www.bbc.com/persian/iran-51000702