ملت های مختلف روزهایی از سال را با توجه به فرهنگ خود جشن می گیرند. این عیدها برخی برخاسته از دین و برخی بر اساس فرهنگ عمومی آن مردم میباشد. عید فطر از عیدهای بزرگ اسلامی است که همواره در میان مسلمانان و ایرانیان جایگاهی ویژه داشته که البته در آیین اسلام، عید بار ارزشی خاصی دارد که در متون کهن نیز به آن اشار شده است.
عید فطر یکی از اعیاد بزرگ اسلام است که پس از ماه رمضان و به شکرانه روزه داری این ماه در بین مسلمانان برگزار میشود. در واقع روزه دار در طول ماه مبارک رمضان از طریق ارتباط با خدا و توبه و استغفار از گناهان به تصفیه روح و جان خویش همت گماشته و خود را از همه آلودگیهای ظاهری و باطنی که بر خلاف فطرت است، پاک و به فطرت واقعیاش برگشته است و به همین جهت عید فطر را جشن میگیرند.
اجتماع مسلمانان و تقویت آنان
امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «اِنَّما جُعِلَ یَوْمُ الْفِطْرِ الْعیدَ لِیَکُونَ لِلْمُسْلِمینَ مُجْتَمَعا یَجْتَمِعُونَ فیهِ وَ یُبْرِزُونَ لِلّهِ عَزَّ وَجَلَّ فَیُمَجِّدُونَهُ عَلی ما مَنَّ عَلَیْهِمْ فَیَکُونُ یَوْمَ عیدٍ وَ یَوْمَ اِجْتِماعٍ وَ یَوْمَ فِطْرٍ وَ یَوْمَ زَکاهٍ وَ یَوْمَ رَغْبَهٍ وَ یَوْمَ تَضَرُّعٍ. وَ لأَِنَّهُ اَوَّلُ یَوْمٍ مِنَ السَّنَهِ یَحِلُّ فیهِ الاَْکْلُ وَالشُّرْبُ لاَِنَّ اَوَّلَ شُهُورِ السَّنَهِ عِنْدَ اَهْلِ الْحَقِّ شَهْرُ رَمَضانَ فَأَحَبَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ اَنْ یَکْونَ لَهُمْ فی ذلِکَ مَجْمَعٌ یَحْمِدُونَهُ فیهِ وَ یُقَدِّسُونَهُ؛
بنابراین فرمایش، روز فطر، عید قرار داده شده تا برای مسلمانان روز اجتماعی باشد که عشق خود به خداوند را ابراز و به خاطر منّتی که بر آنان نهاده است، او را ستایش کنند. پس این عید و روز گردهمآیی، افطار، زکات، گرایش به یکدیگر و تضرّع است.
روز پاداش
در صبحدم این عید آسمانی است که هاتفی ملکوتی، پیروزمندان میدان جهاد اکبر را به دریافت پاداشی فراتر از پاداشهای خاکی و غیرقابل مقایسه با هدایای پادشاهان زمینی فرا میخواند.
امام باقر (علیه السلام) از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت کردند: «اِذا کانَ أَوَّلُ یَوْمٍ مِنْ شَوّال نادی مُنادٍ: اَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ أَغْدُوا اِلی جَوائِزِکُمْ. ثُمَّ یا جابِرُ جَوائِزُ اللّهِ لَیْسَتْ کَجَوائِزِ هؤُلاءِ الْمُلُوکِ. ثُمَّ قالَ: هُوَ یَوْمُ الْجَوائِزِ؛ هنگاهی که روز اول ماه شوال فرا می رسد، منادی ندا می دهد: هان ای مؤمنان! برای دریافت جوایزتان صبح زود بشتابید. ای جابر، جوایز خداوند همانند جوایز پادشاهان نیست. سپس فرمود: روز اول شوال، روز جوایز است.»
روز بی معصیت، عید است
امیرمؤمنان علی علیه السلام نیز از همین زاویه به عید فطر می نگرد و با اشاره به روز عید می فرماید:
وَ قَالَ ( علیه السلام ) فِی بَعْضِ الْأَعْیَادِ : إِنَّمَا هُوَ عِیدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِیَامَهُ وَ شَکَرَ قِیَامَهُ ، وَ کُلُّ یَوْمٍ لَا یُعْصَى اللَّهُ فِیهِ فَهُوَ عِیدٌ. (حکمت ۴۲۸)
این عید است براى کسى که خداوند روزهاش را قبول و نمازش را سپاس نهاده، و هر روزى که خداوند در آن نافرمانى نشود روز عید است.
روز ترک گناه و فاصله گرفتن از زشتی ها و پلیدی ها و روز غلبه برغرائزو شیاطین، روز عید است. عید فطر روز بازگشت به فطرت است
پاکی نفس را حفظ کنیم
فاتحان و مدال آوران جهاد اکبر را شایسته نیست که از پس این پیروزی بزرگ، در گرداب معصیت و نافرمانی بغلطند و دیگر بار اسیر نفس فرومایه شوند و عزت خدایی را با ذلّت شیطانی معاوضه کنند. امیرمؤمنان علی (علیه السلام) در خطبه های عید فطر، مردم را به دوری از معصیت در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، اقتصادی و… دعوت میفرمایند.
امام علی علیه السلام در عید فطر خطبه خواند تا آنجا که فرمود: «اَطیعُوا اللّه فیما نَهاکُمْ عَنْهُ مِنْ قَذْفِ الْمُحْصَنَهِ وَ اِتْیانِ الْفاحِشَهِ وَ شُرْبِ الْخَمْرِ وَ بَخْسِ الْمِکْیالِ وَ شَهادَهِ الزُّوْرِ وَ الْفِرارِ مِنَ الزَّحْفِ؛ فرمان خداوند را در خودداری از کارهایی که شما را از آن برحذر داشته است، عمل کنید [که از آن جمله است:] نسبت ناروا به زنان عفیف، شهوترانی حرام، شراب خواری، کم فروشی، شهادت ناحق و فرار از جهاد.»
تعظیم شعائر اسلامی
خداوند متعال می فرماید: «ومن یعظم شعائر الله فانها من تقوی القلوب » (۱۰) ; «هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه تقوای دل هاست .»
تعظیم شعائر الهی یکی دیگر از ویژگی های عید سعید فطر می باشد . شعار تکبیر و تهلیل و تحمید و تقدیس از جمله اعمالی است که به روز عید جلوه خاصی می بخشد.
یک مسلمان باید از راههای مختلف ندای حیاتبخش توحید را به گوش جهانیان برساند که یکی از آن راه ها بیان شعارهای مذهبی است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در حدیث دیگری می فرمایند: «زینوا العیدین بالتهلیل والتکبیر والتحمید والتقدیس (همان، ح ۲۴۰۹۵)، عیدهای فطر و قربان را با شعارهای لا اله الا الله و الله اکبر و الحمدلله و سبحان الله زینت دهید.»
آداب عید فطر
۱-احیاء شب عید
امام صادق علیهالسلام به نقل از پدر بزرگوارش فرمود: «کانَ عَلِیُّ ابْنُ الْحُسَیْنِ علیهماالسلام یُحْیی لَیْلَهَ عَیْدِ الْفِطْرِ بِالصَّلاهِ حَتّی یُصْبِحَ وَ یَبیتُ لَیْلَهَ الْفِطْرِ فِی الْمَسْجِدِ. امام سجاد علیهالسلام، شب عید فطر را با نماز به صبح میآورد و در مسجد به شب زندهداری میپرداخت.»
۲-زیارت امام حسین (علیه السلام)
۳-غسل شب و روز عید
از جمله آداب شب و روز عید فطر، غسل است. وقت غسل شب عید، از اول مغرب تا اذان صبح است؛ گرچه انجام آن در ابتدای شب بهتر میباشد و وقت غسل روز عید، از اذان صبح تا غروب آفتاب است.
۴-پرداخت زکات فطره
همچنان که تمام بودن نماز به صلوات بر پیامبر و آل اوست و بدون صلوات نماز ناتمام است، تمام بودن روزه نیز به پرداخت زکات فطره است.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: از جمله کارهایی که موجب کامل شدن روزه است، پرداخت زکات فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، موجب کامل شدن نماز میشود. اگر کسی روزه بدارد ولی زکات فطره را از روی عمد پرداخت نکند، در واقع روزه نداشته است [و روزهاش مقبول نیست.»
۵-تکبیر خداوند
به پاس امداد الهی و یاری رساندن او در پیروزی بر دیو نفس و برخورداری از نعمت هدایت و سرمایه معنویت، باید ولی نعمت را بزرگ داشت و او را تکبیر گفت.
بعد از نماز مغرب و عشای شب عید، پس از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز پس از نماز عید فطر مستحب است چنین تکبیر بگویند: «اللّه اکبر، اللّه اکبر، لا اله الا اللّه واللّه اکبر، اللّه اکبر وللّه الحمد، اللّه اکبر علی ما هدانا
کیفیت خواندن نماز عید فطر
نماز عید فطر دو رکعت است در رکعت اول حمد و سوره (بهتر است سوره اعلی خوانده شود) بخواند و بعد از قرائت پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیری در قنوت خود اَللَّهُمَّ أَهْلَ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْعَظَمَهِ… را بخواند.
https://www.hozehkh.com