آنچه مورد اجماع مورخین است اینکه سن پیامبر (ص) موقع ازدواج ۲۵ سال بوده است اما در مورد سن حضرت خدیجه (س) در بین عموم مردم مسلمان ۴۰ سال مطرح شده که متاسفانه اعتبار تاریخی آن در منابع معتبر تاریخی بسیار ضعیف است. قول ۴۰ سال که در تاریخ مشهور شده است از هشام بن عروه است که از دیدگاه اهل تحقیق و مورخان قول ضعیفی است. به طوری که حاکم نیشابوری در (مستدرک جلد سوم ص ۱۸۲) بعد از نقل قول هشام بن عروه این قول راضعیف می داند. البته افراد دیگری هم قول هشام را رد کردند.
جالب است مورخین که احتمال ۴۰ ساله بودن حضرت خدیجه (س) هنگام ازدواج با پیامبر اکرم(ص) را نقل می کنند، احتساب ۴۰ سال را بر اساس سال وفات حضرت خدیجه (س) مطرح می کنند نه اینکه مستقلا سن ازدواج را ۴۰ سال بیان کنند. آنها اینگونه استدلال می کنند چون سن خدیجه (س) هنگام وفات ۶۵ سال بوده است و ایشان ۲۵ سال زندگی مشترک با پیامبر (ص) داشته است پس سن موقع ازدواج ۴۰ است و حال اینکه سن ۶۵ سال هنگام وفات را اکثر مورخین ما رد می کنند و سن حضرت خدیجه (س) را در زمان وفات ۵۰ سال عنوان می کنند که سن ازدواج ۲۵ سال می شود. برخی از مورخین و محدثینی که نظریه ۶۵ سال را رد می کنند و ۵۰ سال هنگام وفات را قبول دارند عبارتند از ابن اسحاق، بیهقی، ابن اثیر، بلاذری، ابن عبدالبر، حاکم نیشابوری.
در بحارالانوار (ج ۱۶ ص ۱۲) از قول ابن عباس روایتی را نقل می کند که سن حضرت خدیجه (س) هنگام ازدواج با پیامبر (ص ) ۲۵ سال بوده است. بسیاری از محدثین و مورخین با پذیرش این روایت سن خدیجه (س) را هنگام ازدواج با پیامبر (ص) ۲۵ سال می دانند که صاحبان این قول عبارتند از ابن سعد، ذهبی، اربلی، ابن عساکر.
این که ادعای شهرت شده، خدیجه (س) قبل از ازدواج با رسول خدا (ص)، دو بار ازدواج کرده و از شوهران سابقش فرزندانی داشته نیز به شدت مورد تردید است و در این باره ابهامات بسیار جدی وجود دارد. از ابن شهرآشوب نقل شده که احمد بلاذری و ابوالقاسم کوفی در کتاب هایشان و سید مرتضی علم الهدی در الشافی فی الامامه و شیخ طوسی در تلخیص الشافی متذکر این امر شده اند که پیامبر(ص) با خدیجه (س) ازدواج کرد در حالی که ایشان دختری باکره بود. ابن شهرآشوب حتی نقل می کند این گفته در کتاب‌های الانوار و البدع نیز تاکید شده است.
علامه جعفر مرتضی یکی از پژوهشگرانی است که در دهه های اخیر در تألیف ارزشمند خود یعنی الصحیح من سیره النبی الأعظم، شواهد و قرائن فراوانی را بر اختلاف سنی بسیار کم پیامبر اکرم (ص) و خدیجه (س) و ازدواج نکردن آن بانو پیش از وصلت با حضرت رسول (ص) اقامه می کند.
وی بر اساس شواهد و قرائن و پژوهش های مورد تأیید بسیاری علما و مراجع شیعه، از جمله آیت الله مکارم شیرازی می فرماید: مطابق تحقیق دانشمندان آگاه، حضرت خدیجه (س) هنگام ازدواج با پیامبر ۲۵ یا ۲۸ ساله و دوشیزه بوده و روایت ۴۰ سال یک روایت غیر قابل اعتماد است و آن دو نفر که به عنوان شوهر قبلی خدیجه (س) ذکر شده، شوهر خواهر او بوده‌اند که نامش هاله بود و فرزندانی را که نام می‌برند مربوط به خواهر اوست.ان نگاه کن:
رفع شبهه درباره سن حضرت خدیجه(س)
یکی از پرسش‌هایی که درباره حضرت خدیجه سلام‌الله علیها مطرح می‌شود، مربوط به سن ایشان در زمان ازدواج با پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله است. آیا درست است که ایشان حدود ۱۵ سال از نبی مکرم اسلام بزرگ‌تر بودند؟
خیر. سن حضرت خدیجه سلام‌الله علیها برخلاف نقلی که گفته شده، درست نیست؛ یعنی ایشان در زمان ازدواج با نبی مکرم اسلام ۴۰ ساله نبودند، بلکه روایت‌های معتبرتری نشان می‌دهد که ایشان تقریباً هم‌سن رسول خدا صلی‌الله علیه و اله بودند و در زمان ازدواج مانند آن حضرت، حدود ۲۵ سال داشتند.
باید دقت شود که بعضی از علمای بزرگ مانند علامه جعفر عاملی این نقل را پذیرفته‌اند و اعتقاد دارند که سن حضرت خدیجه سلام‌الله علیها هنگامی که با رسول خدا صلی‌الله علیه و آله پیوند ازدواج بستند، بیشتر از ۲۵ یا ۲۶ سال نبود و حتی قبل از آن هم هیچ ازدواج دیگری نداشته‌اند.
گاهی به آسمان نگاه کن:
آنچه مورد اجماع مورخین است اینکه سن پیامبر (ص) موقع ازدواج ۲۵ سال بوده است اما در مورد سن حضرت خدیجه (س) در بین عموم مردم مسلمان ۴۰ سال مطرح شده که متاسفانه اعتبار تاریخی آن در منابع معتبر تاریخی بسیار ضعیف است. قول ۴۰ سال که در تاریخ مشهور شده است از هشام بن عروه است که از دیدگاه اهل تحقیق و مورخان قول ضعیفی است. به طوری که حاکم نیشابوری در (مستدرک جلد سوم ص ۱۸۲) بعد از نقل قول هشام بن عروه این قول راضعیف می داند. البته افراد دیگری هم قول هشام را رد کردند.
جالب است مورخین که احتمال ۴۰ ساله بودن حضرت خدیجه (س) هنگام ازدواج با پیامبر اکرم(ص) را نقل می کنند، احتساب ۴۰ سال را بر اساس سال وفات حضرت خدیجه (س) مطرح می کنند نه اینکه مستقلا سن ازدواج را ۴۰ سال بیان کنند. آنها اینگونه استدلال می کنند چون سن خدیجه (س) هنگام وفات ۶۵ سال بوده است و ایشان ۲۵ سال زندگی مشترک با پیامبر (ص) داشته است پس سن موقع ازدواج ۴۰ است و حال اینکه سن ۶۵ سال هنگام وفات را اکثر مورخین ما رد می کنند و سن حضرت خدیجه (س) را در زمان وفات ۵۰ سال عنوان می کنند که سن ازدواج ۲۵ سال می شود. برخی از مورخین و محدثینی که نظریه ۶۵ سال را رد می کنند و ۵۰ سال هنگام وفات را قبول دارند عبارتند از ابن اسحاق، بیهقی، ابن اثیر، بلاذری، ابن عبدالبر، حاکم نیشابوری.
در بحارالانوار (ج ۱۶ ص ۱۲) از قول ابن عباس روایتی را نقل می کند که سن حضرت خدیجه (س) هنگام ازدواج با پیامبر (ص ) ۲۵ سال بوده است. بسیاری از محدثین و مورخین با پذیرش این روایت سن خدیجه (س) را هنگام ازدواج با پیامبر (ص) ۲۵ سال می دانند که صاحبان این قول عبارتند از ابن سعد، ذهبی، اربلی، ابن عساکر.
این که ادعای شهرت شده، خدیجه (س) قبل از ازدواج با رسول خدا (ص)، دو بار ازدواج کرده و از شوهران سابقش فرزندانی داشته نیز به شدت مورد تردید است و در این باره ابهامات بسیار جدی وجود دارد. از ابن شهرآشوب نقل شده که احمد بلاذری و ابوالقاسم کوفی در کتاب هایشان و سید مرتضی علم الهدی در الشافی فی الامامه و شیخ طوسی در تلخیص الشافی متذکر این امر شده اند که پیامبر(ص) با خدیجه (س) ازدواج کرد در حالی که ایشان دختری باکره بود. ابن شهرآشوب حتی نقل می کند این گفته در کتاب‌های الانوار و البدع نیز تاکید شده است.
علامه جعفر مرتضی یکی از پژوهشگرانی است که در دهه های اخیر در تألیف ارزشمند خود یعنی الصحیح من سیره النبی الأعظم، شواهد و قرائن فراوانی را بر اختلاف سنی بسیار کم پیامبر اکرم (ص) و خدیجه (س) و ازدواج نکردن آن بانو پیش از وصلت با حضرت رسول (ص) اقامه می کند.
وی بر اساس شواهد و قرائن و پژوهش های مورد تأیید بسیاری علما و مراجع شیعه، از جمله آیت الله مکارم شیرازی می فرماید: مطابق تحقیق دانشمندان آگاه، حضرت خدیجه (س) هنگام ازدواج با پیامبر ۲۵ یا ۲۸ ساله و دوشیزه بوده و روایت ۴۰ سال یک روایت غیر قابل اعتماد است و آن دو نفر که به عنوان شوهر قبلی خدیجه (س) ذکر شده، شوهر خواهر او بوده‌اند که نامش هاله بود و فرزندانی را که نام می‌برند مربوط به خواهر اوست.
