آداب وصیت در روایات آمده است که: هر که در وقت مرگ وصیّتِ نیکو نکند علامت نقصان عقل و مروّت او است.[۱] عرض کردند چگونه وصیّت کند؟
فرمودند: چون نزدیک وفات او شود مردم نزد او جمع شوند و او بگوید: « اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ عَالِمَ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَهِ الرَّحْمَنَ الرَّحِیمَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَعْهَدُ إِلَیْکَ فِی دَارِ الدُّنْیَا أَنِّی أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ وَ أَنَّ الْجَنَّهَ حَقٌّ وَ أَنَّ النَّارَ حَقٌّ وَ أَنَّ الْبَعْثَ حَقٌّ وَ الْحِسَابَ حَقٌّ وَ الْقَدَرَ وَ الْمِیزَانَ حَقٌّ وَ أَنَّ الدِّینَ کَمَا وَصَفْتَ وَ أَنَّ الْإِسْلَامَ کَمَا شَرَعْتَ وَ أَنَّ الْقَوْلَ کَمَا حَدَّثْتَ وَ أَنَّ الْقُرْآنَ کَمَا أَنْزَلْتَ وَ أَنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ الْحَقُّ الْمُبِینُ جَزَى اللَّهُ مُحَمَّداً خَیْرَ الْجَزَاءِ وَ حَیَّا مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ بِالسَّلَامِ اللَّهُمَّ یَا عُدَّتِی عِنْدَ کُرْبَتِی وَ صَاحِبِی عِنْدَ شِدَّتِی وَ یَا وَلِیَّ نِعْمَتِی إِلَهِی وَ إِلَهَ آبَائِی لَا تَکِلْنِی إِلَى نَفْسِی طَرْفَهَ عَیْنٍ أَبَداً فَإِنَّکَ إِنْ تَکِلْنِی إِلَى نَفْسِی أَقْرُبْ مِنَ الشَّرِّ وَ أَبْعُدْ مِنَ الْخَیْرِ فَآنِسْ فِی الْقَبْرِ وَحْشَتِی وَ اجْعَلْ لِی عَهْداً یَوْمَ أَلْقَاکَ مَنْشُوراً ».[۲]سپس وصیت وحاجات خود را بیان کند. متن وصیت نامه: در این قسمت برای نمونه آنچه که باید در وصیت نامه نوشته شود را می آوریم[۳]: بسم الله الرحمن الرحیم اینجانب ……………………. فرزند …………. به شماره شناسنامه ……………. صادره از ……….. ساکن ………………………. پس از اقرار به یگانگی ووحدانیت خداوند متعال ونبوت تمام پیامبران وخاتمیت حضرت محمد (ص) وامامت امامان دوازده گانه وعصمت وولایت چهارده معصوم علیهم السلام وسایر عقاید دین اسلام- اصول وفروع آن- ، در حال صحت وسلامت ،بااختیار ورضایت وبدون اکراه واجبار وبا حواس کامل وصایای خود را به شرح ذیل مرقوم می دارم: ۱- وصی، ناظر وقَیِّم[۴] را به شرح ذیل معرفی می کنم وامیدوارم طبق قوانین شرع ورعایت مصالح ورضایت الهی عمل نمایند: الف)وصی: جناب آقای ………………..فرزند ………….. به شماره شناسنامه ………….. صادره از ……….. . ب)ناظر: جناب آقای ………………..فرزند ………….. به شماره شناسنامه ………….. صادره از ……….. . ج)قیم اطفال: جناب آقای ………………..فرزند ………….. به شماره شناسنامه ………….. صادره از ……….. . ۲- توصیه هایی در مورد کفن ودفن ومراسمات: محل دفن ……………………… نحوه دفن ……………. چگونگی سنگ قبر …………. هزینه………. و… . غسل وکفن ونماز میت وسایر اعمال تجهیز: نحوه آن ……………………….. هزینه ها…………………. . مراسمات سوگواری(ختم،سوم،هفت،چهلم،سالگرد و…): نحوه آن ……………………… هزینه ها………….. . سایرخیرات وبرنامه ها ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………. . ۳- نام همسر وفرزندان بنده به شرح ذیل می باشد: نام همسر یا همسران: (نام ونام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه وسایر توضیحات) ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. نام فرزند یا فرزندان: (نام ونام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه وسایر توضیحات) ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۴- اموال ودارایی های بنده به شرح ذیل می باشد: {خانه، اتومبیل ووسایل نقلیه،حسابهای بانکی،زمین وسایر اموال ودارایی ها با ذکر مشخصات دقیق اعم از اموال منقول(قابل جابجایی) وغیر منقول(غیرقابل جابجایی مثل خانه)} ……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۵- امانت هایی که دیگران نزد من دارند(اعم از پول، اموال، اشیاء و…) وباید به صاحبانشان برگردانده شود باذکر دقیق مشخصات آن وصاحبانشان بدین قرار است: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۶- امانت هایی که بنده نزد دیگران دارم باذکر دقیق مشخصات آن وچگونگی دریافت آنها: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۷- مطالبات بنده از دیگران واسامی بدهکاران به همراه سایر توضیحات: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۸- بدهی ها ودیونی که بنده باید به طلبکاران بپردازم: (مهریه همسر نیز جزء بدهی ها می باشد.) ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۹- واجبات عبادی که بر ذمه ی من است وباید برای آنها اجیر گرفته شود: الف)نمازها(نمازهای یومیه، آیات، نذر، عهد، قسم) باذکر تعداد ونحوه آن وسایر توضیحات: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ب)روزه ها(قضای ماه مبارک رمضان،عهد، نذر، کفاره) باذکر تعداد ونحوه آن وسایر توضیحات: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ج)حج واجب باذکر نحوه آن وسایر توضیحات: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱۰- واجبات مالی که باید پرداخت شود (خمس، زکات، کفارات، ردّ مظالم، دیه، جریمه، نذر، عهد، قسم و…): ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱۱- مقدار مالی که در امور خیریه مصرف شود(قرائت قرآن،روضه خوانی،فقرا،ایتام،کمک به ساخت مسجدوحوزه علمیه وبیمارستان ومدرسه و…) به همراه توضیحات: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱۲- حق الزحمه واجرت وصی ،ناظر وقیم به شرح زیراست: وصی ……………………………………………. ناظر …………………………………………….. قیم ……………………………………………… ۱۳- به افراد نامبرده در ذیل (فرزند،پدر،مادرو…) غیر از سهم الارث، اموالی به شرح ذیل تعلق گیرد: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱۴- اموال زیر به اشخاصی که ارث نمی برند تعلق گیرد با توضیحات آن: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱۵- اموال واشیاء زیر در امور عام المنفعه ومعینی که برای آنها مشخص می کنم مصرف شود( مثل وقف کردن خانه برای دارالقرآن و…) ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱۶- نظر بنده درمورد اهداء اعضای بدنم پس از مرگم این است که …………………………………… . ۱۷- محدوده اختیارات ووظایف هر کدام از وصی ، ناظر وقیم پس از فوتم بدین شرح است: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. در پایان از همه ی کسانی که حقی بر من داشته ودارند ونتوانسته ام یا فراموش کرده ام که حقوقشان را ادا کنم طلب بخشش وعفو دارم . از همه ی اقوام ودوستان وآشنایان وهمکاران وهمسایگان طلب مغفرت ودعای خیر دارم . توصیه های معنوی، تجربیات وسایر سفارشات: ………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………. «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذینَ یُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ »[۵] پس هر کس آن [وصیت] را بعد از شنیدنش تغییر دهد، گناهش تنها بر [گردن] کسانى است که آن را تغییر مىدهند. آرى، خدا شنواى داناست. این وصیت نامه در تاریخ / / هجری شمسی برابر با / / هجری قمری با اطلاع وصی، ناظر، قیم وشهود وبا رضایت، سلامت کامل وهشیاری اینجانب و با خط …………………………. نوشته و تنظیم شد و در دفتر اسناد رسمی شماره ……………………….. به ثبت رسید. نام کامل وامضاء واثر انگشت وصیت کننده اسامی وامضاء شهود: ۱)…………………………………………………… ۲)…………………………………………………… نام وامضاء وصی:……………………………………………………………. نام وامضاء ناظر: ……………………………………………………… نام وامضاء کاتب ونویسنده: ……………………………………………. نام وامضاء قیم: ……………………………………………………….. سایر توضیحات: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. نمونه بالا نمونه ای است از یک وصیت نامه کاملا شرعی وقانونی که با رعایت احکام وقوانین در نوشتن جزئیات آن ، لازم الاجراء است و در انجام کارهای میت وتقسیم ارث ابهامی باقی نمی ماند. برخی از بندهای این وصیت نامه برای همه پیش نمی آید که می توان آنها را حذف نمود مثلا بند شماره ۵ و۶ وبا کم وزیاد کردن برخی قسمت های آن ، هر کسی می تواند طبق نمونه بالا وصیت نامه خود را تنظیم کند. [۱] : وَ قَالَ رسول الله ص مَنْ لَمْ یُحْسِنْ وَصِیَّتَهُ عِنْدَ الْمَوْتِ کَانَ نَقْصاً فِی مُرُوَّتِهِ وَ عَقْلِهِ / مکارم الأخلاق، ص: ۳۶۳ [۲] : وسائلالشیعه ج ۱۹ص۲۶۰/ باب استحباب الوصیه بالمأثور [۳] : برگرفته از کتاب وصیت نامه /یوسف اسد زاده / ص ۲۳ [۴] : وصی: اجراکننده وصیت / ناظر: فردی که بر انجام وصیت، نظارت می کند / قیم: فردی که امور اطفال میت را به عهده دارد. [۵] : بقره آیه ۱۸۱
https://neviss.blogfa.com/post-189.aspx
