نوشته‌های تازه
آخرین دیدگاه‌ها
کسانی که در پیری عقلشان جوان می شود
سه شنبه, 21 اسفند 1397

حفظ قرآن یکی از بارزترین مصادیق جمع و گردآوری قرآن است، حافظ قرآن در واقع، آیات نورانی الهی را در ذهن و روح خود جمع کرده و یکی از برکات این عمل، تداوم نیروی عقل تا هنگام مرگ است.

این سخن در کنار سایر سخنانی که از معصومین درباره ی نقش قرائت قرآن در جوان ماندن و بالندگی قدرت حافظه نقل شده، کاشف از نقش مۆثر و بی بدیل حفظ قرآن در کنار سایر عوامل تقویت حافظه در جوان ماندن و بالندگی نیروی عقل است.

تلاوت
ارزشمندترین ثروت فرهنگی:

نخستین برکت حفظ قرآن کریم در زندگی انسان غنای فرهنگی است. این برکت در حقیقت مبدأ و مادر سایر برکت های این کتاب آسمانی است.

از دیدگاه اسلام، قرآن ارجمندترین ثروت فرهنگی است و واجد آن از نظر فرهنگی نیازمند نیست و فاقد آن هر قدر از نظر فرهنگی و اقتصادی پیشرفت کند بی نیاز نیست.

پیغمبر اسلام (صلی الله و علیه وآله) در این باره می فرماید:

«الـقُـرآنُ غِنَیً لا فَـقرَ بَعـدَهُ وَ لا غِنَیً دُونَهُ»

قرآن، ثروتی است که با آن فقری و بدون آن ثروتی وجود ندارد. (کنز العمال: ج ۱ / ص ۵۱۶ / ح ۲۳۰۷)

امام علی (علیه السلام) نیز ضمن تأیید غنای فرهنگی قرآن، تأکید می کند که امت اسلام از این ثروت عظیم فرهنگی غفلت نورزند و دردهای گوناگون خود را با آن درمان کنند:

«اعلَمُوا اَنَّهُ لَیسَ عَلی اَحَدٍ بَعدَ القُرآنِ مِن فَاقَهٍ وَ لا لأحَدٍ قَبل القُرآنِ مِن غِنیً فَاستَشفُوهُ مِن ادوائِکُم ، وَاستَعینُوا بِهِ عَلی لأوائکُم»

بدانید که کسی با داشتن قرآن، نیازی و بدون آن ثروتی ندارد، پس درمان دردهای خود را از آن بجوئید و برای حل مشکلاتتان از آن یاری بگیرید. نهج البلاغه: خطبه ۱۷۶

با عنایت به ارزش و غنای فرهنگی قرآن، اسلام به حامل و حافظ این کتاب آسمانی اجازه نمی دهد که کسی را ثروتمند تر از خود بداند، هر چند او مالک همه ی ثروتهای جهان باشد.

پیامبر اسلام (صلی الله و علیه وآله) در این باره می فرماید:

«لا یَنبَغی لِحامِلِ القُـرآنِ أن یَری أنَّ احَداً مِن اهلِ الارضِ اغنَی مِنهُ وَ لَو مَلَکَ الدُنیا بِرَحبِها»

سزا نیست که حافظ قرآن، کسی از اهل زمین را از خود ثروتمندتر بپندارد، هر چند سراسر پهنه ی گیتی را مالک باشد. بحارالانوار: ج ۹۲ / ص ۱۹۲ / ح ۵

و در حدیثی دیگر می فرماید:

«مَن اعطاهُ اللهُ حَفِظَ کِتابِهِ فَظَنَّ انّ اَحَداً اُعطِیَ افضَلِ مِمّا اُعطِیَ فَقَد غَمَطَ افضَلَ النِّعمَهِ»

هر کسی که خداوند، حفظ کتابش را به او عطا کرده اگر گمان برد که به کسی چیزی بهتر از وی داده شده، بزرگترین نعمت را کوچک شمرده است. کنزالعمال: ج ۱ / ص ۵۱۸ / ح ۲۳۱۷

ازجمع بندی رهنمودهای قرآن در باره ی راه های کامیابی انسان در زندگی به این نتیجه می توان دست یافت که قرآن کتاب زندگی است، این کتاب آسمانی راه و رسم زندگی برتر را «عمل صالح» می داند و هر چه انسان در زندگی بهتر کارکند و کار نیکوتری ارائه نماید، به آفریدگار هستی که مبدأ کامیابی ها است نزدیک تر می شود و کامیابی او در زندگی افزایش و تداوم خواهد یافت
و در سخن دیگری می فرماید:

«مَن اُوتِیَ القُــرآنَ فَـظَـنَّ اَنَّ اَحَداً مِنَ النّاسِ اُوتِیَ افضَلَ مِمّا اُوتی فَـقَد عَـظَّمَ ما حَـقَّـرَاللهُ وَ حَـقَّـرَ ما عَظَّمَ اللهُ»

اگر کسی که به وی قرآن داده شده، گمان برد که به کسی چیزی بهتر از وی داده شده، بی گمان آنچه را خـداوند کوچک داشته، بزرگ دانسته و آنچه را خداوند بزرگ داشته، کوچک شمرده است. الکافی: ج ۲ / ص ۶۰۴ /ح ۵

جوان ماندن نیروی عقل:
نیروی عقل و ادراک انسان مانند سایر قوای او به طور طبیعی در سنین پیری کاهش پیدا می کند و برخی از مردم در سالهای پایانی زندگی، حافظه ی خود را به طور کلی از دست می دهند و از ادراکات عقلی بی بهره می شوند.

قرآن کریم در این باره می فرماید:

«وَ مِنکُم مَن یُـرَدُّ الی اَرذَلِ العُـمُـرِ لِکَی لا یَـعلَـمَ بَـعدَ عِلمٍ شَیئاً»

برخی از شما به سنین بالای عمر می رسند تا آنجا که پس از آگاهی، چیزی نخواهند دانست. سوره نحل آیه ۷۰

از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که می فرماید:

«یَزیدُ عَـقلُ الرَّجُلِ بَـعدَ الاربَـعینَ اِلی خَمسِـینَ وَ سِتّـینَ ثُـمَّ یَنـقُصُ عَـقلُهُ بَعدَ ذلِکَ»

عقل انسان پس از چهل سالگی تا پنجاه سالگی و شصت سالگی افزایش می یابد و سپس کاستی می گیرد. الاختصاص: ص ۲۴۴

اما نکته ی قابل توجه این است که این قانون، عام و شامل همه ی مردم نیست، برخی در سنین پیری نه تنها دچار ناتوانی قوای ادراکی نمی شوند بلــکه نیروی عقل آنان افــزایش پیدا می کند و جوان تر می گردد.

امام علی (علیه السلام) در اشــاره به این نکته می فرماید:

«اذا شابَ العاقِلُ شَبَّ عَـقلُـهُ ، اذا شابَ الجاهِلُ شَبَّ جَـهلُهُ»

هنگامی که عاقل پیر می گردد، عقلش جوان می شود و هنگامی که جاهل پیر می گردد، جهلش جوان می شود. غررالحکم: ج ۳ /ص ۱۹۲ /ح ۴۱۶۹

امام باقر (صلی الله و علیه وآله) نیز در این باره می فرماید:

«انّ الـرَّجُلَ اذا کَـبُـرَ ……….. ثَبَتَ عَـقلُهُ و استَحکَمَ رأیُهُ وَ قَـلَّ جَـهلُهُ»

هنگامی که سن انسان زیاد می شود، عقلش پایدار و رأیش استوار و جهلش اندک می گردد. من لا یحضره الفقیه: ج ۳ / ص ۴۶۸ / ح ۴۶۲۱

حفظ
همانطور که در روایات نخــست اشاره شد، جوان شـدن قوای ادراکی در ایام پیری مستــند به عواملی است که دانش بشری می تواند آنها را کشف تا با رعایت آنــها از پیری و فرســودگی عقل پیشگیری شود. این عــوامل را در بند دوم از فصل دوم «رازهای حفظ قرآن» مورد بررسی قرار خواهیم داد، دراینجا هدف از بیان این مقدمه نقل سخنی از پیامبر اسلام (صلی الله و علیه وآله) در باره ی نقش حفظ قرآن کریم در تداوم نعمت نیروی عقل است، متن حدیث چنین است:

«مَن جَـمَعَ القُـرآنَ، مَـتَّـعَهُ اللهُ بِعَــقلِهِ حَتّی یَمُـوتَ»

آن که قرآن را گرد آورد، خداوند تا هنگام مرگش وی را از عقلش بهره مند می دارد. العلل المتناهیه: ج ۱/ ص ۱۰۷ /ح ۱۵۵

حفظ قرآن یکی از بارزترین مصادیق جمع و گردآوری قرآن است، حافظ قرآن در واقع، آیات نورانی الهی را در ذهن و روح خود جمع کرده و یکی از برکات این عمل، تداوم نیروی عقل تا هنگام مرگ است. این سخن در کنار سایر سخنانی که از معصومین در بارهء نقش قرائت قرآن در جوان ماندن و بالندگی قدرت حافظه نقل شده، کاشف از نقش مۆثر و بی بدیل حفظ قرآن در کنار سایر عوامل تقویت حافظه در جوان ماندن و بالندگی نیروی عقل است.

کامیابی در زندگی:
یکی از برکتهای بزرگ بهره گیری از سرمایهء عظیم فرهنگی قرآن، کامیابی در زندگی است. قرآن، بهترین راهِ خوب زندگی کردن و کامیابی در زندگی را به انسان نشان می دهد.

«اِنَّ هـذَا القُــرآنَ یَـهدِی لِلَّـتی هِیَ اَقــوَمُ»

بی گمان این قرآن به استوارترین راهها هدایت می کند. سوره اسراء: آیه ۹

پیغمبر اسلام (صلی الله و علیه وآله) در این باره می فرماید: «الـقُـرآنُ غِنَیً لا فَـقرَ بَعـدَهُ وَ لا غِنَیً دُونَهُ» قرآن، ثروتی است که با آن فقری و بدون آن ثروتی وجود ندارد
حافظان قرآن بهتر از دیگران با راه های کامیابی در زندگی آشنا هستند و بیش از دیگران امکان بهره وری از این ثروت گرانبها را دارند. راههای کامیابی از نظر قرآن چیزی جز کارهای شایسته نیست، از نظر این کتاب آسمانی، هر کاری از کارهای نیکو، در واقع راهی به سوی رستگاری و سعادت و کامیابی مادی و معنوی است:

«مَن عَمِلَ صَالِحاً مِن ذَکَرٍ اَو اُنثی وَ هُوَ مُـۆمِنٌ فَلَنُـحییَنَّهُ حَیاهً طَیِّـبَهً وَ لَنَجـزِیَنَّـهُم اجـرَهُم بِاَحسَنِ ما کانُوا یَعمَلوُنَ»

هر کس کار نیــکو کند و مۆمن باشد، خواه مرد و خــواه زن، بی گمــان به او زندگی پاکــیزه ای می بخــشیم و پاداششان را بر پایهء بهترین کاری که می کردند می پردازیم. سوره نسآء: آیه ۱۳۴

نکتهء دقیق و قابل تأمل این که قرآن کریم، از یک سو «عمل صالح» را موجب کامیابی در زندگی و از سوی دیگر نزدیک شدن انسان به خدا را سبب کامیابی او در دنیا و آخرت می داند و می فرماید:

«مَن کانَ یُـریدُ ثَـوابَ الـدُّنیا فَعِـندَ اللهِ ثَوابَ الـدُّنیا وَ الاخِرَهِ»

آن که پاداش دنیوی را می خواهد، پس بداند: پاداش دنیوی و اخروی نزد خداوند است. سوره نحل: آیه ۹۷

این آیه به طالبان کامیابی در دنیا توصیه می کند که به آفریدگار خود نزدیک شوند که در این صورت افزون بر کامیابی موقت و زودگذر دنیا، کامیابی همیشگی و جاوید آنان در آخرت نیز تأمین خواهد شد.

ازجمع بندی رهنمودهای قرآن درباره ی راه های کامیابی انسان در زندگی به این نتیجه می توان دست یافت که قرآن کتاب زندگی است، این کتاب آسمانی راه و رسم زندگی برتر را «عمل صالح» می داند و هر چه انسان در زندگی بهتر کارکند و کار نیکوتری ارائه نماید، به آفریدگار هستی که مبدأ کامیابی ها است نزدیک تر می شود و کامیابی او در زندگی افزایش و تداوم خواهد یافت.

بخش قرآن تبیان
https://article.tebyan.net

:: موضوعات مرتبط : مطالب مفید
:: برچسب ها :

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.